Z orientacyjnych danych statystycznych opracowanych na podstawie ogłoszeń motoryzacyjnych* wynika, że w Polsce około 22% wszystkich wystawionych na sprzedaż pojazdów posiada automatyczną skrzynię biegów. W tej kwestii nie różnimy się szczególnie od europejskich sąsiadów, na Starym Kontynencie królują bowiem skrzynie manualne. Zupełnie inaczej jest natomiast w USA, gdzie automatyczną skrzynię posiada ponad 90% aut, a umiejętność obsługi skrzyni manualnej należy do rzadkości.

Zalety automatycznej skrzyni biegów są najbardziej pomocne osobom, które mają problemy z płynną zmianą biegów z użyciem skrzyni manualnej. Automat sam dobiera odpowiedni bieg do danej sytuacji drogowej, zmniejsza lub zwiększa przełożenie w zależności od tego, z jaką prędkością chce się poruszać kierowca. O prędkości pojazdu kierowca decyduje jedynie pedałem przyspieszenia, nie ma konieczności ręcznego zmienia biegów - samochód robi to samoczynnie.  Samochody z automatyczną skrzynią biegów nie mają pedału sprzęgła. Kierowca ma do dyspozycji jedynie hamulec i pedał przyspieszenia – to wystarcza do pewnego i bezpiecznego poruszania się.

Prawo jazdy

Zdarza się czasami, że już podczas kursu nauki jazdy instruktor widząc, że kursant ma duże problemy ze zmianą biegów, oferuje kurs samochodem z automatyczną skrzynią. W takim przypadku egzamin odbywa się również pojazdem z automatyczną skrzynią biegów – może to być samochód szkoły jazdy. Po zaliczeniu egzaminu kandydat na kierowcę otrzymuje zaświadczenie z kodem 78, który oznacza, że kierowcy zostanie wydane prawo jazdy uprawniające do prowadzenia jedynie pojazdów bez pedału sprzęgła, czyli z automatyczną skrzynią biegów. Po nabraniu doświadczenia drogowego, kierowca posiadający prawo jazdy z kodem 78, może przystąpić do egzaminu praktycznego z manualną skrzynią biegów. Po jego zaliczeniu kierowca otrzyma prawo jazdy bez ograniczeń. W tym celu nie jest konieczne uczestniczenie w żadnym dodatkowym szkoleniu, ani też zaliczanie egzaminu teoretycznego.

Ciekawostką jest fakt, że do egzaminu przy użyciu samochodu z automatyczną skrzynią biegów  może podejść osoba, która ukończyła szkolenie pojazdem ze skrzynią manualną, ale z różnych powodów nie jest w stanie zaliczyć egzaminu standardowym pojazdem. W takim, przypadku kierowcy również zostanie wydane prawo jazdy z kodem 78.

Zalety

Oprócz wspomnianych wcześniej zalet, niewątpliwym plusem automatów jest to, że nie występują szarpnięcia podczas ruszania lub zmiany biegów. Wszystko odbywa się płynnie, a nawet niedoświadczony kierowca z pewnością nie zrobi tzw. „kangurka” znanego z samochodów ze sprzęgłem i wynikającego z niewłaściwego wyczucia tego pedału. 

Dzięki temu,  że kierowca ma do obsługi jedynie dwa pedały i kierownicę może się bardziej skupić na samym prowadzeniu pojazdu i nie musi zaprzątać sobie głowy zmianą przełożeń podczas wyprzedzania, pokonywania korków, jazdy po rondzie, dojeżdżania do zakrętu, skrzyżowania itd. samochód po prostu zrobi to sam.

W samochodzie z „automatem” w zasadzie nie występuje ryzyko zaduszenia silnika (nawet podczas ruszania pod górkę). Kierowcy unikną zatem ewentualnych kłopotliwych przestojów na środku skrzyżowania wynikających z niewłaściwego dobrania biegu, wspomnianego wcześniej „kangurka” lub zbyt ostrożnego obchodzenia się z pedałem przyspieszenia.

Wady

Wysoki komfort użytkowania ma jednak swoją cenę i nie chodzi tylko o to, że po prostu samochody z automatami są droższe. Zdecydowanie droższa jest również napraw uszkodzonych automatycznych skrzyń biegów. Problemem są nie tylko kosztowne części zamienne, ale również o niewielka liczba specjalistów fachowo wykonujących naprawy. Na naprawach można jednak oszczędzić. Należy po prostu dostatecznie często wymieniać olej w skrzyni biegów zdecydowanie częściej niż w przypadku skrzyń manualnych, szybko reagować w razie wystąpienia pierwszych nieprawidłowości w działaniu i nie dojeżdżać do skrzyżowania „na luzie” czyli w pozycji „N – neutral”. O ile ten styl jazdy jest odradzany w przypadku samochodów z manualną skrzynią, o tyle w przypadku skrzyń automatycznych, może się okazać zabójczy dla układu – skrzynia nie jest wówczas smarowana!

Kolejna wada jest również związana z kosztami. Na ogół samochody z automatycznymi skrzyniami, mają większe spalanie paliwa niż manualne odpowiedniki. Co prawda w najnowszych modelach samochodów te różnice udało się w znacznym stopniu zniwelować, ale w przypadku samochodów starszej daty, różnice mogą być mocno odczuwalne w portfelu.

* Dane allegro.pl z dnia 7 listopada 2014 r.