Belka przeciwnajazdowa – powstała po tragicznej śmierci znanej aktorki
Większość systemów bezpieczeństwa zastosowanych w pojazdach ma za zadanie chronić życie i zdrowie osób poruszających się nimi. Są jednak i takie, których zadaniem jest ochronna innych uczestników ruchu. Jednym z nich jest belka przeciwnajazdowa.
Belka przeciwnajazdowa jest urządzeniem montowanym w tylnej części samochodów ciężarowych. Jej zadaniem jest ochrona życia i zdrowia osób podróżujących pojazdami, które mogłyby najechać na tył pojazdu ciężarowego. Sposób ukształtowania skrzyń ładunkowych tych pojazdów w przeszłości sprawiał, że wypadki z udziałem aut osobowych kończyły się bardzo tragicznie. Samochód osobowy uderzając w tył pojazdu ciężarowego, dostawał się pod skrzynię, a jej dolna krawędź doprowadzała do bardzo poważnych uszkodzeń ciała, włącznie ze zmiażdżeniem głowy lub nawet dekapitacją.
Pierwsze tego typu zabezpieczenia zostały opracowane w Stanach Zjednoczonych po śmierci popularnej aktorki Jayne Mansfield 29 czerwca 1967 r. Samochód, którym podróżowała uderzył z dużą siłą w tył pojazdu ciężarowego. Samochód osobowy z aktorką wbił się głęboko pod skrzynię ciężarówki. W wyniku zderzenia wszystkie trzy osoby znajdujące się na przednich miejscach w pojeździe, straciły życie. Świadkowie zdarzenia twierdzili wówczas, że głowy poszkodowanych osób uległy zmiażdżeniu. Po tym wydarzeniu amerykańska organizacja do spraw bezpieczeństwa ruchu drogowego National Highway Traffic Safety Administration wprowadziły przepisy nakazujące stosowania belek przeciwnajazdowych. W USA tego typu zabezpieczenia do dziś są nazywane „Mansfield Bar” (ang. bariera Mansfield). W 1970 r. tożsame przepisy zaczęły być stosowane w Europie na mocy dyrektywy rady Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (EWG).
Belka przeciwnajazdowa jest ważnym elementem systemu bezpieczeństwa biernego, ponieważ dostosowuje położenie strefy zderzenia do położenia obszarów pochłaniania energii w samochodach osobowych. W efekcie w trakcie kolizji lub wypadku powstają inne uszkodzenia do których samochód jest odpowiednio przygotowany. Nie dostosowanie w tym zakresie powoduje gwałtowny wzrost ciężkości wypadków. Uszkodzenia samochodów mają inny charakter – przestaje efektywnie działać „klatkaprzeżycia” - czytamy w specjalistycznym opracowaniu na ten temat (żródło: Krzysztof Olejnik, Sławomir Cholewiński „Tylne belki przeciw najazdowe pojazdów transportu drogowego”*)
Poniższe zestawienie pokazuje, jak ważne jest stosowanie belek przeciwnajazdowych. Brak belki spowoduje, że rozpędzony samochód osobowy wbije się pod skrzynię ładunkową i nawet uniesie tył pojazdu ciężarowego. W ekstremalnych sytuacjach, rozpędzona osobówka zatrzyma się dopiero na tylnej osi samochodu ciężarowego.
Konstrukcja współczesnych samochodów osobowych jest przygotowana do ochrony pasażerów podczas najbardziej typowych zderzeń, czyli do wypadków z udziałem innego samochodu osobowego. Belka przeciwnajazdowa zabezpiecza samochód osobowy przed dostaniem się pod spód skrzyni ładunkowej, ale oprócz tego swoją wysokością imituje inny samochód osobowy. Jej zadaniem jest również pochłanianie energii uderzenia w taki sposób, by zminimalizować obrażenia osób podróżujących samochodem osobowym.
Omawiane belki są obecnie stosowane przy większości samochodów, przyczep i naczep ciężarowych. W wielu przypadkach belka przeciwnajazdowa jest po prostu prętem umieszczonym na wahaczu, jak na poniższym zdjęciu.
Może jednak mieć bardziej zakamuflowaną formę i zazwyczaj taką ma, jak na kolejnym przykładzie.
Niestety jednak nie wszędzie da radę zastosować tego typu zabezpieczenia. Najbardziej jaskrawym przykładem są tzw. kłonice, czyli przyczepy do przewozu drewna. Kłody wystające poza obrys przyczepy stwarzają ogromne zagrożenie dla pojazdów nadjeżdżających z tyłu. Wystarczy chwila nieuwagi, zła ocena odległości i drewniane kłody przebijają szyby pojazdu…
Rozwój motoryzacji to nie tylko elektroniczne systemy i zaawansowane technologie. Okazuje się że proste rozwiązania wymyślone niemal 50 lat temu mogą do dziś znakomicie spełniać swoją rolę.
